W dotychczas przeprowadzonych prelekcjach i wycieczkach organizowanych w ramach projektu „Akademia Wodnika” wzięli udział uczniowie 12 klas szkół podstawowych oraz gimnazjów.
Tematem przewodnim prelekcji pt: „Szlakiem wody”, obejmującej zagadnienia problematyki wodnej w lokalnym środowisku, było poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: Jak to się dzieje, że w naszych kranach płynie czysta woda?
Na początku prelekcji uczniowie mogli zamienić się w badaczy wody. Przy pomocy swoich zmysłów wzroku i węchu badali przygotowane dla nich próbki o tajemniczym pochodzeniu. Każdy z uczniów chciał się samodzielnie przekonać, co znajduje się w każdej z próbek wody.
Podczas prelekcji uczniowie mogli również wymienić się swoimi spostrzeżeniami o tym, jak woda zmienia swoje właściwości, opowiadali, że widzieli ją w postaci pary wodnej i lodu, oraz jako rozpuszczalnik. Wychodząc naprzeciw zainteresowaniom uczniów przygotowano prezentację multimedialną o roli wody w życiu człowieka i przyrody. Uczniowie dowiedzieli się jak to się dzieje, że nartnik chodzi po wodzie, a 50- metrowa jodła transportuje wodę w swych konarach. W dalszej części prelekcji uczniowie przemierzyli drogę wody od rzeki do kranu. W tym celu poznali działanie Stacji Uzdatniania Wody w Starym Sączu. Podczas wirtualnej wycieczki po stacji mogli zwiedzić ujęcie brzegowe, baseny infiltracyjne, osadniki pionowe, halę filtrów, ozonownię i punkt monitoringu. Człowiek wykorzystuje wodę do różnych czynności i celów. Uczniowie chętnie dzielili się swoimi doświadczeniami w kontakcie z wodą i wspólnie z nauczycielem oszacowali ilość zużywanej przez nich wody w ciągu doby. Dowiedzieli się również, ile wody jest potrzebnej, aby wyprodukować jednego hamburgera.
Na chwilę udali się również do Afryki i Chin, gdzie ludność zmaga się z niedoborem wody pitnej. Posłuchali opowieści o tym jak Afrykańczycy w poszukiwaniu wody kopią studnie głębinowe, oraz dowiedzieli się, że Chińczycy w wyniku szybkiego rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego doprowadzili do drastycznego zmniejszenia liczby rzek. Uczniowie dostrzegając problem braku wody pitnej na Ziemi stworzyli własny kodeks bycia dobrym użytkownikiem wody. Korzystając z wody wprowadzamy do niej zanieczyszczenia produkując ścieki. Wspólnie z uczniami dokonaliśmy klasyfikacji ścieków i oszacowaliśmy, ile przeciętnie polska 4-osobowa rodzina produkuje ich w ciągu doby. Następnie uczniowie otrzymali specjalnie przygotowane fotografie Oczyszczalni Ścieków w Wielogłowach i rozpoczęli wirtualną podróż od miejsca, gdzie ścieki powstają (w naszych domach) do miejsca, w którym oczyszczone wpadają do rzeki. Uczniowie zostali również zapoznani z historią powstawania oczyszczalni na ich terenie.
Kontynuacją prelekcji „Szlakiem wody” były wycieczki do Zakładu Uzdatniania Wody w Starym Sączu i Oczyszczalni Ścieków w Wielogłowach. W pierwszej kolejności uczniowie zwiedzili stację uzdatniania. Tam mieli okazję zobaczyć pracę poszczególnych urządzeń do uzdatniania wody, o których słyszeli na prelekcji. Uczniowie rozpoczęli wycieczkę od miejsca skąd woda jest czerpana i transportowana na stację, czyli ujęcia brzegowego nad rzeką Dunajec. Dowiedzieli się, że woda w postaci surowej pobierana jest dwoma sposobami: powierzchniowym i infiltracyjnym, a w tym procesie uczestniczą specjalne pompy o dużej mocy. Następnie obejrzeli pracę basenów infiltracyjnych i dowiedzieli się, że osad powstały na tym etapie, jest przetwarzany na kompost. Osadniki pionowe, filtry piaskowe, filtry węglowe, ozonownia to kolejne obiekty, których pracę mogli zobaczyć uczniowie. Z obserwacji uczniów wynikało, że woda na kolejnym etapie uzdatniania zmienia swoje właściwości, np. traci kolor i zapach.
Po zwiedzeniu obiektów uczniowie mieli okazję zadać kilka pytań dotyczących uzdatniania wody. Ciekawostką dla uczniów okazało się wykorzystanie ozonu w procesie uzdatniania. Wtedy dowiedzieli się, że ma on właściwości dezynfekujące i usuwa niebezpieczne mikroorganizmy z wody. Uczniów interesowało w jaki sposób uzdatniona woda dostaje się do ich domów i czy w trakcie transportu może ulec skażeniu. Prowadzący wyjaśnił uczniom, że woda jest transportowana długimi wodociągami, a za jej dobrą jakość odpowiada chlor, którego zapach uczniowie dobrze znali.
Następnie uczniowie udali się w kierunku Oczyszczalni Ścieków w Wielogłowach. Już przed wejściem na teren oczyszczalni przywitał uczniów specyficzny zapach wydobywający się ze stacji zlewnej. Nie zrażeni tym faktem uczniowie zaopatrzeni w kaski ruszyli pod stację zlewną, gdzie wpływają ścieki z miasta Nowego Sącza i sąsiednich gmin. Tutaj uczniowie zobaczyli pracę dwóch, ogromnych pomp Archimedesa wtłaczających ścieki do komory krat, w której odbywa się pierwszy etap oczyszczania-oczyszczanie mechaniczne. W kolejnych etapach ścieki poddawano oczyszczaniu chemicznemu i biologicznemu. Szczególne zainteresowanie wśród uczniów wzbudziła praca reaktora biologicznego, w którym żyją „dobroczynne” bakterie usuwające z wody azot i fosfor. Uczniowie mogli usłyszeć ciekawą opowieść o eutrofizacji wód, a później sami podawali przykłady, gdzie zaobserwowali takie zjawisko.
Nie mniejsze emocje budził balon z biogazem o pojemności 1040 m3. Wiedząc, że biogaz może być źródłem energii, uczniowie z zainteresowaniem pytali, jak ona się tworzy. Poznali wtedy pracę agregatu prądotwórczego, przekształcającego biogaz w energię elektryczną.
Pod koniec zwiedzania uczniowie mieli okazję podglądnąć, w jaki sposób monitorowana jest praca każdego urządzenia na oczyszczalni. Niektórym uczniom tak spodobała się Stacja Uzdatniania Wody i Oczyszczalnia Ścieków, że obiecali tu jeszcze wrócić, a nawet pracować w przyszłości.
Katarzyna Szafraniec
Obejrzyj zdjęcia z wycieczek do stacji uzdatniania wody i do oczyszczalni ścieków.
