Mokradła – przyrodnicze perełki

Wiosenna młaka 1

Wiosenna młaka

Co to są mokradła?

Mokradła to miejsca, które kształtuje woda. Jej obecność decyduje o tym, że gleba jest mokra lub przynajmniej wilgotna i ta wilgoć utrzymuje się przez dłuższy okres w ciągu roku. Mokradła mogą mieć charakter bagien towarzyszących dużym nizinnym rzekom, mogą mieć charakter rozległych torfowisk, ale mogą też być niewielkimi młakami tworzącymi się w sąsiedztwie lokalnych wysięków wody lub rozlewisk niewielkich strumieni i potoków.

 

Jak powstaje młaka?

Tworzy się w miejscach, gdzie odpływ wody jest utrudniony, najczęściej na terenach całkowicie płaskich lub lokalnych wypłaszczeniach. Woda, nie mogąc swobodnie odpływać, przesyca warstwę powierzchniową gleby, powodując zabagnienie. Specyficzne warunki siedliskowe panujące w takich miejscach sprzyjają wykształcaniu się oryginalnej, niespotykanej gdzie indziej roślinności. Rośliny, wśród których w młace dominują różne gatunki mchów, tworzą grubą warstwę nasiąkającą wodą, dodatkowo powstrzymującą jej odpływ. Niezaburzony przez człowieka proces gromadzenia się kolejnych warstw roślinnych prowadzi do wytworzenia głębokiej gleby.

Jaka jest rola młak w środowisku przyrodniczym?

Dzięki swoim zdolnościom do pochłaniania ogromnych ilości wody, nawet niewielkie młaki śródłąkowe i śródleśne pełnią funkcję „zbiorników retencyjnych”, czyli miejsc, w których woda dostępna jest dla otaczających ekosystemów nawet w czasie największych upałów i okresów suszy. Takie miejsce jest zawsze zielone, a sąsiadujące z młaką lasy i łąki mają nieograniczony dostęp do wody przez cały sezon.

Dlaczego młaki są zagrożone i dlaczego należy je chronić?

Kruszczyk błotny - Pieniny

Kruszczyk błotny – Pieniny

Z punktu widzenia gospodarczego i rolniczego takie tereny uważane są za małowartościowe, bo trudne w uprawie, a pozyskana z nich roślinność ma niską wartość paszową. Przez całe dziesięciolecia trwało więc ich odwadnianie, a w konsekwencji osuszanie i przekształcanie w produkujące dobrą paszę łąki lub pastwiska. Razem z odwadnianymi młakami zniszczone zostały bezcenne z punktu widzenia przyrody miejsca występowania rzadkich gatunków roślin. Spora część roślin wpisanych obecnie na Czerwone Listy Gatunków Ginących to właśnie gatunki związane z terenami podmokłymi, w tym również z młakami. Jeżeli dopuścimy do ich zniszczenia, znikną również niektóre piękne gatunki storczyków.

Jak chronić młaki?

Najlepszym sposobem ochrony młak jest zabezpieczenie ich przed odwodnieniem lub mechanicznym zniszczeniem, czyli przede wszystkim powstrzymanie się od dewastacji. Należy również zadbać o to, by młaka nie zarosła przez drzewa i krzewy. Nie wymaga to wiele pracy, czasem wystarczy przyciąć gałęzie wierzb na jej obrzeżach.

Każda młaka to magiczne miejsce, różniące się całkowicie od terenów sąsiednich. Przez cały sezon zmienia swój wygląd i zachwyca barwami o każdej porze roku – wiosną i wczesnym latem, gdy kwitną storczyki, młaka wygląda jak ogród z bajki, a później owocujące wełnianki wyglądają, jakby łąkę w środku lata pokrył śnieg.