Nazwa „kwaśne deszcze” określa zjawisko tworzenia się w powietrzu związków chemicznych – kwasów, które łącząc się z wodą w postaci deszczu, śniegu lub mgły opadają na powierzchnię Ziemię. W Polsce najczęściej kwaśne deszcze występują na Wyżynie Śląskiej i w Sudetach. Jest to spowodowane dużym zagęszczeniem przemysłu w tamtym rejonie.
Czysta woda płynąca w Twoim kranie nie zawiera w swoim składzie kwasów ani zasad, dlatego ma odczyn obojętny. Natomiast kwaśne deszcze ze względu na rozpuszczone w nich kwasy mają odczyn kwaśny. Pomiar odczynu wody dokonywany jest przy pomocy urządzenia zwanego pH-metrem.
Aby powstały kwaśne deszcze potrzebna jest woda występująca w stanie ciekłym lub gazowym oraz kwasy. Tworzą się one w wyniku reakcji chemicznej gazów takich jak dwutlenek węgla, tlenki azotu, dwutlenek siarki z cząsteczkami wody znajdującymi się w powietrzu. Dostały się one tam w wyniku działalności człowieka a także naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie. Głównym źródłem tlenków siarki i azotu jest spalanie paliw kopalnych tj. węgla kamiennego, węgla brunatny, gazu ziemnego, a także spalanie paliwa samochodowego.
Kwaśne deszcze powodują wiele zagrożeń dla utrzymania równowagi życia w przyrodzie i wywołują wiele szkód w rolnictwie. Są one widoczne nie tylko w miejscu wysokiej emisji toksycznych gazów (zakłady przemysłowe), ale również wiele kilometrów od nich, gdyż zanieczyszczenia są przemieszczane przez wiatr na duże odległości. Negatywne oddziaływanie kwaśnych deszczów na drzewa iglaste jest widoczne w postaci uszkodzenia ich igieł – tracą zieloną barwę stając się żółto-brązowe lub szybko opadają. Gromadzenie wody kwaśnej w glebie zmniejsza ilość soli mineralnych dostępnych dla roślin. Powoduje to uszkadzanie korzeni roślin i niszczenie grzybów mikoryzowych („dobroczynne grzyby” ułatwiające wchłanianie wody z gleby). Roślina znajduje się wówczas w sytuacji kryzysowej – nie może pobrać wystarczającej ilości niezbędnych do życia soli mineralnych. Ponadto staje się bardziej wrażliwa na choroby przenoszone przez owady lub pasożytnicze grzyby. Możemy sobie wyobrazić, że z tego powodu zostaje zaburzone życie wielu zwierząt, szczególnie tych, które bytują nad brzegami stawów lub jezior i mają tam swoje miejsca lęgowe np. żurawi.
